Μοντέλο συγκυβέρνησης και για τους δήμους

Ο νέος εκλογικός νόμος για την ανάδειξη τοπικών αρχόντων οδηγεί σε συναινέσεις.

Του Γιωργου Π. Τερζη

Ριζικές αλλαγές, όχι μόνον στον τρόπο εκλογής δημάρχων και δημοτικών συμβούλων αλλά, ευλόγως, και στον τρόπο διοίκησης και λειτουργίας ...........


των δήμων ανά την Ελλάδα, αναμένεται να επιφέρει η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά για αλλαγή του εκλογικού συστήματος ανάδειξης των δημοτικών αρχόντων.
Σενάρια, μέχρι πρότινος πρωτόγνωρα για τον τρόπο λειτουργίας των δήμων, όπως το ενδεχόμενο ο εκλεγείς δήμαρχος να μη διαθέτει και την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων, αλλά και ευκαιρίες ευρύτερων συναινέσεων (π.χ. η δυνατότητα επιλογής αντιδημάρχου από τη μειοψηφία, που μέχρι σήμερα αποκλειόταν από τον νόμο περί Αυτοδιοίκησης), έρχονται να συμπληρώσουν την αρχική επεξεργασία του πρωθυπουργικού επιτελείου για τον νέο τρόπο ανάδειξης των δημοτικών αρχόντων, που αποκάλυψε η «Κ».
Παρά το γεγονός ότι το σχέδιο βρίσκεται σε πρωτόλεια μορφή και αναμένεται να τεθεί υπ’ όψιν του ΠΑΣΟΚ, το οποίο δήλωσε αιφνιδιασμένο από την αποκάλυψη της «Κ», και φυσικά να μπει σε διαβούλευση με τα κόμματα και την ΚΕΔΕ, οι βασικές του διατάξεις εμφανίζονται να έχουν «κλειδώσει», συνιστώντας μια σημαντική τομή στην ιστορία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας. Συγκεκριμένα, προβλέπονται:
1. Η ύπαρξη δύο ψηφοδελτίων, ένα με όλους τους υποψήφιους δημάρχους και ένα με όλους τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους, σε αλφαβητική σειρά και χωρίς ένδειξη του συνδυασμού στον οποίο συμμετέχουν.
2. Οι ψηφοφόροι θα επιλέγουν αφενός μεν τον δήμαρχο της αρεσκείας τους, αφετέρου δε όποιους δημοτικούς συμβούλους επιθυμούν, ανεξαρτήτως εάν είναι του ιδίου συνδυασμού.
3. Ο δήμαρχος εκλέγεται εφόσον εξασφαλίσει ποσοστό 42% στον Α΄ γύρο, διαφορετικά η εκλογή κρίνεται τη δεύτερη Κυριακή μεταξύ των δύο επικρατέστερων.
4. Οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται με απλή αναλογική ανάλογα με την επίδοση των υποψηφίων δημάρχων, ενώ τίθεται ελάχιστο ποσοστό, στο πρότυπο αυτού για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή, το οποίο προτείνεται να ορισθεί στο 5%.
Και εδώ αρχίζουν τα «δύσκολα» με βάση το νέο σύστημα που εισηγείται η κυβέρνηση. Διότι, μέχρι πρότινος, ο νικητής των εκλογών εξασφάλιζε μετά βεβαιότητος το 60% των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Αυτό πλέον δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Κάθε άλλο.

Αθήνα - Θεσσαλονίκη

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ανάλογα με το ποσοστό που θα επιτύχει ο υποψήφιος δήμαρχος κατά την εκλογική διαδικασία, θα εκλέγεται και ο αριθμός των συμβούλων που του αναλογούν, προφανώς αυτούς που πρώτευσαν στη σταυροδοσία. Η διανομή θα γίνει με απλή αναλογική. Δηλαδή το 28,28% του Γ. Καμίνη στην Αθήνα κατά τον πρώτο γύρο των εκλογών του 2010 θα του έδινε 13 έδρες, ο Νικ. Κακλαμάνης θα εξέλεγε 17 συμβούλους (με βάση τον ισχύοντα νόμο εξέλεξε 11), ενώ άμεσα θα εκλέγονταν 6 από το συνδυασμό του Ν. Σοφιανού του ΚΚΕ (από 3), 2 με τον Συνδυασμό του Γ. Αμυρά (2), δύο από τον Συνδυασμό του ΣΥΡΙΖΑ (2)ν ενώ δύο αντί για έναν δημοτικό σύμβουλο θα εξέλεγε η Χ.Α. Αντιθέτως, εκτός κατανομής, λόγω του ορίου του 5%, θα έμενε ο συνδυασμός της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που σήμερα έχει έναν σύμβουλο. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, 6 έδρες θα παρέμεναν αδιάθετες (με στρογγυλοποίηση των ποσοστών προς τα κάτω συν τις αδιάθετες λόγω του ορίου του 5%), οι οποίες κι αν ακόμη δίδονταν στο σύνολό τους στον πρώτο της δεύτερης Κυριακής, Γ. Καμίνη, δεν του εξασφάλιζαν παρά σχετική πλειοψηφία 19 εδρών (13 από τον πρώτο συν 6 από τον δεύτερο) στο σύνολο των 49 δημοτικών συμβούλων. Αντιστοίχως, ο Γ. Μπουτάρης στη Θεσσαλονίκη θα διέθετε 25 δημοτικούς συμβούλους (αντί των 29 που διαθέτει σήμερα σε σύνολο 49), δηλαδή πλειοψηφία ενός.
«Εδώ η χώρα κυβερνάται από δύο ή τρία κόμματα, οι δήμοι είναι το πρόβλημα;», απαντούν κυβερνητικά στελέχη στο ερώτημα περί των δυσκολιών «διακυβέρνησης» των δήμων που γεννά η νέα εκλογική διαδικασία. Ωστόσο, φαίνεται ότι θα υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας -όπως η δυνατότητα του δημάρχου να προχωρεί συγκεκριμένες αποφάσεις έπειτα από έναν αριθμό άκαρπων ψηφοφοριών στο δημοτικό συμβούλιο- αλλά και δυνατότητες μετεκλογικών συνεργασιών, καθώς θα δίδεται, πλέον, η δυνατότητα στον δήμαρχο να επιλέξει αντιδήμαρχο από άλλο συνδυασμό.

Ποιο είναι το σκεπτικό του πρωθυπουργού
 
Η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού φιλοδοξεί να κόψει τον ομφάλιο κομματικό λώρο και να βάλει τέλος στα «φέουδα» που κατά περιόδους στήθηκαν από γαλάζιους ή πράσινους δημάρχους. Υπό άλλες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, η συζήτηση για τη νέα Τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να κυριαρχεί στη δημόσια ατζέντα. Εστω κι αν, κατά τους σκεπτικιστές, είναι αυτή ακριβώς η ατζέντα που «επέβαλε» τις αλλαγές.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε καταγγέλλοντας «εκλογομαγειρέματα» και απολιτικοποίηση των εκλογών. Καίτοι οι εκλογές περιφερειαρχών θα διεξαχθούν όπως και το 2010, με αποτέλεσμα ο τηλεοπτικός χάρτης της επικράτειας να βαφτεί κατά περίπτωση γαλάζιος, ροζ ή ό,τι άλλο. Από το ΠΑΣΟΚ, πέραν του αρχικού αιφνιδιασμού, ο αυτοδιοικητικός Π. Κουκουλόπουλος επέσεισε τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης των δήμων λόγω της μη «αυτοδυναμίας» δημάρχων. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι το κόμμα του συμμετέχει σε μια δικομματική κυβέρνηση.
Το Μαξίμου εκτιμά ότι η ΚΕΔΕ θα συναινέσει, παρά το γεγονός ότι τα μέτωπα των οικονομικών και της κινητικότητας επιδεινώνουν το κλίμα. Ως προς τη Χ.Α., μετά την αυτάρεσκη θέση ότι στόχος είναι να σταματήσει η άνοδός της, κατεβαίνει στις κάλπες μάλλον για να καταγράψει τις δυνάμεις της παρά για να εκλέξει δήμαρχο.
kathimerini