Παρασκευή 18 Απριλίου 2014

Παγκόσμια συγκίνηση για το θάνατο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Στο σπίτι του στο Μεξικό άφησε την τελευταία του πνοή στις 17 Απριλίου ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Κολομβιανός συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.

Ο 87χρονος συγγραφέας "πέθανε στο σπίτι του στο Μεξικό" έχοντας δίπλα του τη σύζυγό του και τους δυο γιους του, ανέφερε στο Twitter δημοσιογράφος του μεξικανικού ...........


τηλεοπτικού δικτύου Televisa.

Το θάνατο του συγγραφέα- μεταξύ άλλων- του μυθιστορήματος "Εκατό Χρόνια Μοναξιά" γνωστοποίησαν επίσης οι εφημερίδες της Κολομβίας "Ελ Τιέμπο" και του Μεξικού "Ρεφόρμα" και επιβεβαίωσε στον λογαριασμό της στο Twitter η Φερνάντα Φαμιλιάρ, εκπρόσωπος της οικογένειας Μάρκες.

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Κολομβιανός δημοσιογράφος και συγγραφέας που ταξίδεψε στη Λατινική Αμερική εκατομμύρια αναγνώστες από όλο τον κόσμο κι έβαλε το είδος γραφής που έμελλε να γίνει γνωστό ως μαγικός ρεαλισμός στον λογοτεχνικό χάρτη, απεβίωσε σε ηλικία 87 ετών.

Ο Μάρκες, ο οποίος ξεκίνησε γράφοντας ρεπορτάζ για εφημερίδες, είναι ο δημιουργός του αριστουργήματος Εκατό Χρόνια Μοναξιά, μιας ονειρικής, επικής ιστορίας που συνέβαλε καθοριστικά να του απονεμηθεί το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1982.

Ο συγγραφέας, ένας από τους γνωστότερους και πιο μεταφρασμένους λογοτέχνες παγκοσμίως, έπασχε από χρόνια προβλήματα υγείας και η κατάστασή του είχε επιδεινωθεί τον Μάρτιο. Οι γιατροί του είχαν πει ότι έπασχε από πνευμονία. Του δόθηκε εξιτήριο οκτώ ημέρες μετά την εισαγωγή του, αλλά η κατάστασή του Γκαρσία Μάρκες παρέμενε εύθραυστη και υποβαλλόταν σε οξυγονοθεραπεία.

Ο Γκαρσία Μάρκες για τους πιο πολλούς ειδικούς είναι ο πατέρας του λογοτεχνικού είδους του μαγικού ρεαλισμού, το οποίο σημάδεψε την έκρηξη της λογοτεχνικής παραγωγής στη Λατινική Αμερική τις δεκαετίας του 1960 και του 1970. Από τη γενιά του Μάρκες, μόνος επιζών απομένει ο Μάριο Βάργκας Γιόσα, ένας λογοτέχνης επίσης βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Οι δύο άνδρες, άλλοτε στενοί φίλοι, είχαν συγκρουστεί άγρια πολλές φορές.

Ο Μάρκες είναι ακόμη ο συγγραφέας πασίγνωστων βιβλίων όπως Το Φθινόπωρο του Πατριάρχη (1975), Χρονικό Ενός Προαναγγελθέντος Θανάτου (1981), Έρωτας στα Χρόνια της Χολέρας (1985) και άλλων.

Ο Γκαρσία Μάρκες —ή Γκάμπο, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι και οι θαυμαστές του— γεννήθηκε στην Αρακατάκα, μια πόλη στη βόρεια επαρχία Μαγκνταλένα της Κολομβίας, την 6η Μαρτίου του 1927. Από την παιδική του ηλικία στην πόλη αυτή, όπου τα έσοδα έφερναν κυρίως οι φυτείες μπανάνες, άντλησε έμπνευση για το λογοτεχνικό του έργο. Το Μακόντο, το διάσημο φανταστικό χωριό όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση του μυθιστορήματός του Εκατό Χρόνια Μοναξιά, παραπέμπει ακριβώς στην Αρακατάκα.

Ο πρόεδρος της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος επιβεβαίωσε τον θάνατο του λογοτέχνη.

Τα βιβλία του πιο γνωστού λατινοαμερικάνου συγγραφέα πούλησαν δεκάδες εκατομμύρια αντίτυπα. Αν και έγραφε ασταμάτητα νουβέλες και ιστορίες όπως το Ο Συνταγματάρχης Δεν Έχει Κανέναν Να Του Γράψει την δεκαετία του 1950 και του 1960, δυσκολεύτηκε για πολλά χρόνια να βρει τη φωνή του. Το έκανε όμως με δραματικό τρόπο στα Εκατό Χρόνια Μοναξιά, ένα βιβλίο που ο εκλιπών Κάρλος Φουέντες είχε αποκαλέσει κάποτε «τον λατινοαμερικάνικο Δον Κιχώτη». Ο Μάρκες συνέθεσε απίστευτα και υπερφυσικά συμβάντα με λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής και με τις πολιτικές πραγματικότητες της Λατινικής Αμερικής — άλλοτε κωμικές, άλλοτε τραγικές.

Ο ίδιος έλεγε πως προσπάθησε να γράψει όπως θυμόταν να λέει ιστορίες η γιαγιά του. «Έλεγε πράγματα που ακούγονταν υπερφυσικά και φανταστικά, αλλά τα έλεγε με απόλυτη φυσικότητα. Ανακάλυψα ότι αυτό που έπρεπε να κάνω ήταν να πιστέψω ο ίδιος και να γράψω με την ίδια έκφραση που τις έλεγε η γιαγιά μου: με πρόσωπο από πέτρα».

Τα βιβλία του Μάρκες σημάδεψαν μια εξαιρετικά ταραγμένη εποχή στο μεγαλύτερο μέρος της Λατινικής Αμερικής — όταν το χάος ήταν το φυσιολογικό και η πραγματικότητα έμοιαζε να συνορεύει με το σουρεαλισμό.

Ο ίδιος έλεγε πως επηρεάστηκε βαθιά από τη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα αλλά και από σημαντικούς προγενέστερους και σύγχρονούς του λατινοαμερικάνους συγγραφείς, όπως ο Μεξικάνος Χουάν Ρούλφο ή ο Αργεντινός Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Ήταν ο Αμερικανός Ουίλιαμ Φόκνερ, είχε πει, εκείνος που τον ενέπνευσε να αναπαραστήσει με τον τρόπο που το έκανε «την ατμόσφαιρα, την παρακμή, την ζέστη» στο Μακόντο, το φανταστικό χωριό στο οποίο έδωσε το όνομα μιας μπανανοφυτείας λίγο έξω από την Αρακατάκα.

Όπως πολλοί από τους σύγχρονους του λατινοαμερικάνους λογοτέχνες, ο Γκαρσία Μάρκες αναμίχθηκε ενεργά στην πολιτική και φλέρταρε με τον κομμουνισμό.

Ταξίδεψε στην μετεπαναστατική Κούβα και ανέπτυξε μια στενή προσωπική φιλία με τον ηγέτη της, τον Φιδέλ Κάστρο. «Ένας άνθρωπος με απέραντο ταλέντο και τη γενναιοδωρία ενός παιδιού, ένας άνθρωπος για το αύριο», είχε γράψει ο Κάστρο για τον φίλο του το 2003. «Η λογοτεχνία του είναι απόδειξη της ευαισθησίας του και του γεγονότος ότι ποτέ δεν εγκατέλειψε τις ρίζες του, την λατινοαμερικάνικη έμπνευσή του, την πίστη του στην αλήθεια».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είχαν απαγορεύσει στον Γκαρσία Μάρκες να εισέρχεται στη χώρα για μια δεκαετία αφού συνέβαλε να ιδρυθεί το γραφείο του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων της Κούβας στη Νέα Υόρκη, ενώ η Ουάσινγκτον τον κατηγορούσε επίσης πως χρηματοδοτούσε αριστερούς αντάρτες στην πατρίδα του.

Παρά τη μεγάλη φήμη του ως αριστερού διανοούμενου, επικριτές του είχαν στηλιτεύσει το ότι δεν έκανε όσα πιθανόν μπορούσε για να συμβάλει να τερματιστεί ο ατέλειωτος εμφύλιος πόλεμος στην Κολομβία. Αντ' αυτού, εγκατέλειψε την πατρίδα του και μετανάστευσε στο Μεξικό. Η ανελέητη κριτική που ασκούσε στους πολιτικούς στην Κολομβία αντηχεί ακόμη στα αυτιά πολλών.

Καταδίκαζε απερίφραστα τον λεγόμενο πόλεμο των ναρκωτικών των ΗΠΑ, ο οποίος, όπως έλεγε, δεν είναι «τίποτε άλλο παρά ένα εργαλείο επέμβασης στη Λατινική Αμερική». Αργότερα πάντως ανέπτυξε μια φιλία με τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον.

Η αντιπαλότητά του με τον Βάργκας Γιόσα έμεινε στην ιστορία. Οι δύο λογοτέχνες, άλλοτε φίλοι, σταμάτησαν να μιλάνε μια ημέρα το 1976, αφού ήρθαν στα χέρια έπειτα από μια σύγκρουσή τους εξαιτίας —ανάλογα με το ποιον πιστεύει κανείς— των πολιτικών τους διαφωνιών ή της γυναίκας του Βάργκας Γιόσα.

Βαρύς καπνιστής το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Γκαρσία Μάρκες διαγνώστηκε ότι έπασχε από καρκίνο στους λεμφαδένες το 1999, που όμως υποχώρησε μετά τη χημειοθεραπεία στην οποία είχε υποβληθεί.

Ο Γκαρσία Μάρκες αφήνει πίσω την Μερσέδες Μπάρσα, με την οποία ήταν παντρεμένος για πάνω από 55 χρόνια, και τους δύο του γιους, τον Ροδρίγο και τον Γκονσάλο.

Συλλυπητήρια από τους ηγέτες κρατών

Μια νεκροφόρα μετέβη χθες το βράδυ στο σπίτι του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, στη συνοικία Πεδρεγάλ, στο νότιο τμήμα της πρωτεύουσας του Μεξικού για να παραλάβει τη σορό του και να τη μεταφέρει σε ένα γραφείο τελετών. Το όχημα αναχώρησε συνοδευόμενο από ένα αυτοκίνητο με τους οικείους του και περιπολικά της αστυνομίας.

«Χίλια χρόνια μοναξιάς και θλίψης για το θάνατο του σπουδαιότερου Κολομβιανού όλων των εποχών! Αλληλεγγύη και συλλυπητήρια στην οικογένεια του Γκάμπο», έγραψε ο πρόεδρος της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος στον λογαριασμό του στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Twitter.

Μόλις μερικές ώρες νωρίτερα ο Σάντος είχε δηλώσει πως βρισκόταν σε επαφή με την οικογένεια του διάσημου συγγραφέα και είχε ζητήσει από τα μέσα ενημέρωσης να σταματήσουν τη σεναριολογία για την κατάστασή του.

«Γεννήθηκε στην Κολομβία (αλλά) έκανε το Μεξικό το σπίτι του για δεκαετίες, πλουτίζοντας έτσι τη ζωή μας. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη», έγραψε ο πρόεδρος του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο στο Twitter.

Οι αρχές του Μεξικού υποσχέθηκαν μια κηδεία «αντάξια» του αναστήματος του βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέα, αλλά και ότι θα σεβαστούν τις επιθυμίες της οικογένειάς του.

Ο Γκαρσία Μάρκες, ο πατέρας του λογοτεχνικού είδους που έγινε γνωστό ως μαγικός ρεαλισμός, συνέβαλε σημαντικά με το έργο του να αναδειχθεί η αξιοσημείωτη λογοτεχνική παραγωγή στη Λατινική Αμερική τις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970. Ο Περουβιανός Μάριο Βάργκας Γιόσα, άλλοτε στενός φίλος του Μάρκες, επίσης βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας, απομένει ο μόνος επιζών εκείνης της γενιάς.

«Ένας μεγάλος συγγραφέας πέθανε. Το έργο του έδωσε μεγάλη απήχηση και κύρος στη λογοτεχνία. Τα βιβλία του θα τον κρατήσουν ζωντανό, θα συνεχίσουν να κερδίζουν αναγνώστες παντού. Εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του», είπε ο Βάργκας Γιόσα στην εφημερίδα Ελ Κομέρσιο του Περού.

Οι δύο άλλοτε φίλοι είχαν αποξενωθεί στα μέσα της δεκαετίας του '70 και λέγεται ότι δεν μίλησαν ποτέ ξανά έκτοτε.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Μπαράκ Ομπάμα εξέφρασε επίσης τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Γκαρσία Μάρκες και σημείωσε πως «το έργο του Γκάμπο θα συνεχίσει» να εμπνέει «τις επόμενες γενιές». «Ο κόσμος έχασε έναν από τους μεγαλύτερους οραματιστές συγγραφείς του — έναν από τους αγαπημένους μου από όταν ήμουν νέος», ανέφερε ο Ομπάμα σε μια ανακοίνωσή του. «Είχα μια φορά το προνόμιο να συναντηθώ μαζί του στο Μεξικό, όπου μου χάρισε ένα βιβλίο με αφιέρωση που κρατάω ευλαβικά ως και σήμερα», πρόσθεσε ο Ομπάμα.

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, προσωπικός φίλος του Γκαρσία Μάρκες, εξέφρασε επίσης τα συλλυπητήριά του για το θάνατο του λογοτέχνη. «Από τότε που διάβασα τα Εκατό Χρόνια Μοναξιά πριν από 40 χρόνια και πλέον, πάντα μου προκαλούσαν θαυμασμό τα μοναδικά του δώρα της φαντασίας, της σαφήνειας της σκέψης, της συναισθηματικής εντιμότητας. Απαθανάτισε τον πόνο και τη χαρά της ανθρωπότητας σε σκηνικά τόσο πραγματικά όσο και μαγικά», ανέφερε ο Κλίντον σε μια ανακοίνωσή του. «Με τιμούσε να είμαι φίλος του και να γνωρίζω τη μεγάλη του καρδιά και το λαμπρό του μυαλό για πάνω από 20 χρόνια. Τα συλλυπητήριά μου στη (σ.σ. σύζυγό του) Μερσέδες, στην οικογένειά του, στους φίλους και στους θαυμαστές του σε όλο τον κόσμο».

Ο Γκαρσία Μάρκες γιόρτασε τα 87α γενέθλιά του την 6η Μαρτίου. Είχε βγει από το σπίτι του για λίγο και είχε χαιρετίσει τους φωτογράφους και τους δημοσιογράφους που βρίσκονταν έξω από αυτό, χωρίς να τους κάνει πάντως δηλώσεις.

Δεν υπάρχουν σχόλια: