Νέο αστρονομικό επίτευγμα στα έσχατα του σύμπαντος

Αμερικανοί αστρονόμοι κατάφεραν, για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας, να δουν και να μελετήσουν ένα μακρινό διαστημικό σώμα με διάμετρο περίπου 300 χλμ, το οποίο βρίσκεται πέρα και από τον πιο απομακρυσμένο πλανήτη, τον Ποσειδώνα.

Ο βράχος κινείται στη λεγόμενη «Ζώνη Αντικειμένων Κούιπερ» (KBO), μια ομάδα ουράνιων σωμάτων διαφόρων μεγεθών, που περιφέρονται γύρω από τον ήλιο και θεωρούνται απομεινάρια του σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος.

Ο συγκεκριμένος βράχος, με τον κωδικό KBO 55636, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 6 δισ. χλμ. από τη Γη και οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι η επιφάνειά του καλύπτεται από ένα μυστηριώδες λευκό χρώμα, που θα μπορούσε ........


να είναι πάγος.

Μετά από πέντε χρόνια συνδυασμένων προσπαθειών από ένα δίκτυο 21 επίγειων τηλεσκοπίων, κατέστη για πρώτη φορά εφικτή η λήψη φωτογραφιών από ένα αντικείμενο της αινιγματικής Ζώνης Κούιπερ, που εκτείνεται σε απόσταση 4,95 - 8,25 δισ. χλμ. από τον ήλιο, δηλαδή αγγίζει τις εσχατιές, το απώτατο σύνορο του ηλιακού μας συστήματος.

Το κατόρθωμα αυτό επιτεύχθηκε από τον καθηγητή πλανητικής αστρονομίας Τζέημς Έλιοτ και τους συνεργάτες του στο πανεπιστήμιο ΜΙΤ και παρουσιάστηκε στο περιοδικό «Nature». Ο εντοπισμός του σώματος κατέστη δυνατός, όταν η τροχιά του το έφερε ανάμεσα στη Γη και σε ένα άλλο φωτεινό άστρο.

Η αλλαγή στην ακτινοβολία του άστρου που έφτανε στη Γη, εξαιτίας της πολύ σύντομης παρεμβολής του διαστημικού βράχου (κράτησε μόνο 10 δευτερόλεπτα), ήταν αρκετή για να επιτρέψει την μελέτη του ουράνιου σώματος της Ζώνης Κούιπερ, παρόλο που είναι πολύ μικρό και κινείται με ταχύτητα 91.000 χλμ. την ώρα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το εγχείρημα είναι τόσο δύσκολο, που είναι σαν να φωτογραφίζεις ένα νόμισμα αξίας ενός ευρώ από μια απόσταση 500 χιλιομέτρων!

Η θερμοκρασία του σώματος υπολογίστηκε στους - 224 βαθμούς Κελσίου. Οι αστρονόμοι εντυπωσιάστηκαν όμως περισσότερο από την μεγάλη ανακλαστική ικανότητά του (albedo). Οι μετρήσεις έδειξαν ότι είναι από τα φωτεινότερα αντικείμενα του ηλιακού μας συστήματος, πράγμα που δείχνει ότι πιθανότατα είναι καλυμμένο με πάγο που αντανακλά τις ηλιακές ακτίνες. Αν αυτό όντως συμβαίνει, αποτελεί ένα αίνιγμα για τους επιστήμονες, επειδή θεωρούν ότι ένα σώμα τόσο παλιό (πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε σε μια κοσμική σύγκρουση πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια) θα έπρεπε να έχει «σκουρύνει» με το πέρασμα του χρόνου, λόγω επικάλυψής του με σκόνη και φθοράς από την ηλιακή ακτινοβολία.

Οι μέχρι στιγμής γνωστές εξαιρέσεις είναι ο Πλούτων και ο δορυφόρος του Κρόνου Εγκέλαδος, που διαθέτουν λαμπερές επιφάνειες, επειδή ανανεώνονται συνεχώς με φρέσκο πάγο, ο οποίος προέρχεται από τη συμπύκνωση αερίων ή από ηφαίστεια που εκλύουν νερό αντί για λάβα.

Όμως το ουράνιο σώμα KBO 55636 είναι πολύ μικρό για να ισχύει στην περίπτωση του κάποια από αυτές τις γεωφυσικές διαδικασίες, έτσι η έρευνα θα συνεχιστεί για να βρεθεί η αιτία που είναι τόσο λευκό.

Η Ζώνη Κούιπερ μοιάζει με τη ζώνη των αστεροειδών μετά τον Άρη, όμως αντί τα σώματά της να αποτελούνται κυρίως από πετρώματα και μέταλλα, περιέχουν σε μεγάλο βαθμό σώματα με παγωμένες ουσίες (μεθάνιο, αμμωνία, νερό κ.α.). Μέχρι στιγμής οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει γύρω στα 1.000 αντικείμενα στη Ζώνη Κούιπερ, αλλά πιστεύουν ότι υπάρχουν γύρω στα 70.000. Η Ζώνη «φιλοξενεί» τουλάχιστον τρεις «νάνους» πλανήτες, μεταξύ αυτών τον Πλούτωνα, ο οποίος προ ετών υποβιβάστηκε από την τάξη των κανονικών πλανητών και ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο γνωστό αντικείμενο της Ζώνης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
naftemporiki