Του κύκλου τα γυρίσματα

Tου Παντελη Μπουκαλα

Ας το μετρήσουμε κι αυτό στα παράδοξα της ιστορίας, ή μάλλον στους μικρούς σαρκαστικούς αυτοσχολιασμούς της:

Σήμερα, ημέρα της εθνικής μας εορτής, οπότε τιμούμε τη χαραυγή της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας μας, έστω και ράθυμα πια και στερεοτυπικά, η σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης καλείται να αποφασίσει πόση ακριβώς ανεξαρτησία (και όχι μόνο οικονομική) δικαιούμαστε και πόση ελευθερία μάς πέφτει, αφού υποτίθεται ότι όση είχαμε κατακτήσει τη διασπαθίσαμε με την ανωριμότητά μας και με τον ανεύθυνο βέβαια και απείθαρχο μπονβιβερισμό που μας καταλογίζουν οι αυστηροί εταίροι μας, με κάμποση υπερβολή, ίσως και ζηλοφθονία.

Παράδοξο μέσα στο παράδοξο το εξής: Ως σοβαρότεροι αντίπαλοι σήμερα στους ναυαγοσωστικούς σχεδιασμούς της ελληνικής κυβέρνησης εμφανίζονται οι .........


Γερμανοί πολιτικοί, που έχουν τα δικά τους συμφέροντα και τις δικές τους εσωτερικές προεκλογικές ανάγκες, άρα και τις δικές τους προτεραιότητες. Σχεδόν δύο αιώνες πριν, στα χρόνια της Επανάστασης, λένε οι ιστοριογράφοι, στο σώμα των εθελοντών–φιλελλήνων (σε 1.200 υπολογίζονται όσοι συμμετείχαν στον πόλεμο) κυριαρχούσαν αριθμητικά οι Γερμανοί, και ακολουθούσαν οι Γάλλοι και οι Ιταλοί. Δεν χρειάζεται να προστεθεί εδώ πόσα χρωστάει η αρχαιογνωσία μας σε κορυφαίους Γερμανούς ελληνιστές για να συμφωνήσουμε πόσο άδικο και ανιστόρητο είναι το τσουβάλιασμα λαών ή χωρών κάτω από απόλυτους και αφοριστικούς χαρακτηρισμούς («οι ανθέλληνες Γερμαναράδες», «οι Ελληνες τεμπελχανάδες»).
Αλλά με του κύκλου τα γυρίσματα αλλάζουν και τα αισθήματα και οι αντιλήψεις, ιδίως όσες είναι ρηχές και δεν υποστηρίζονται από την καλή γνώση της ιστορίας, μιας ιστορίας που δεν είναι βέβαια ευθύγραμμη αλλά γεμάτη «παράδοξα» και εκπλήξεις. Εχει, βέβαια, και τις σταθερές της η εκδίπλωση της ιστορίας. Και μία από αυτές, ίσως η κρισιμότερη, είναι η ύπαρξη, σε κάθε εποχή, χωρών (όχι πολιτισμών) κυρίαρχων, «μεγάλων», και χωρών (όχι λαών ούτε πολιτισμών) αδύναμων. Τις αυτοκρατορικές της στιγμές τις έζησε και η Ελλάδα, κάποια Ελλάδα που δεν ταυτίζεται γεωγραφικά ή εννοιολογικά με τη σημερινή, και καθόλου πιθανό δεν φαίνεται ότι θα τις ξαναζήσει, κι ας ονειρεύονται ξύπνιοι ορισμένοι κάπηλοι την τρίτη ή την πέμπτη αυτοκρατορία της (χάνει κανείς τον λογαριασμό από κανάλι σε κανάλι και από τον έναν τηλεέμπορο ελληνικότητας στον άλλον). Να συμφωνήσουμε με αυτό που τώρα είμαστε, ιδού το ζητούμενο· να το αγαπήσουμε μήπως και το προωθήσουμε, κι όχι να παραδιδόμαστε σε φρεναπάτες υπεροχής ή στις δημοκοπικές ψευδαισθήσεις ότι μας αδικεί ο κόσμος όλος, ενώ μας χρωστάει και θα μας χρωστάει εσαεί. Να απελευθερωθούμε από τους μύθους και να γνωρίσουμε την ιστορία μας, σπουδαία επειδή έχει και τις σκοτεινές της πτυχές.
Το 1821 ή το 1940 συνηθίζουμε να τα αποκαλούμε τηλαυγείς φάρους στους πανηγυρικούς μας. Καθόλου δεν θα τα αδικούσαμε αν τα θεωρούσαμε λυχναράκια, ταπεινά λυχναράκια· αρκεί να μελετούσαμε με τίμια προσοχή το θαυμάσιο φως τους κι όσα δείχνει.
kathimerini