«Σύνταξη για… όποιον αντέξει»

Δραματική μείωση των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, και έμμεση αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης φέρνει η ριζική ανατροπή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων με το διαχωρισμό των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές και τη θεσμοθέτηση βασικής σύνταξης, αφού θα απαιτούνται ακόμα και 35 έως 40 χρόνια σταθερής δουλειάς για να πάρει κάποιος ικανοποιητική σύνταξη.

Η κυβέρνηση δεν ανακοίνωσε αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά με τις προωθούμενες δομικές παρεμβάσεις, που παρουσίασε χθες ο υπουργός Εργασίας Ανδρέας Λοβέρδος, όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά από 8-10 έτη, οπότε και πρόκειται να ξεκινήσει να εφαρμόζεται το νέο σύστημα, θα οδηγηθούν σε δραστική μείωση των συντάξεων κύριων και επικουρικών, ενώ μόνον όποιος παραμείνει στην αγορά εργασίας έχοντας μόνιμη και σταθερή εργασία, με υψηλά εισοδήματα, για το σύνολο του εργασιακού του βίου, θα μπορεί να αισθάνεται σχετικά ασφαλής.

Ο συντελεστής

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εισήγησή του ο πρόεδρος της Επιτροπής για τη «Μεταμόρφωση του Συνταξιοδοτικού Συστήματος», καθηγητής Αγγελος Στεργίου, επισημαίνει ότι η αναλογικότητα μπορεί να οργανωθεί με βάση ένα συντελεστή, σύμφωνα με τον οποίο η ......


συμβολή κάθε χρόνου μπορεί να είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία συνταξιοδότησης: 18-52 ετών κάθε έτος υπολογίζεται με συντελεστή 1,5%, 53-62 με 1,9% και 63-68 με 4,5%.
Παράλληλα, κλείνουν όλες οι πόρτες για την πρόωρη συνταξιοδότηση, με στόχο ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης να αυξηθεί κατά 2 έτη και να ανέλθει στα 63 από τα 61,4 που είναι σήμερα.
Τέρμα στις εθελούσιες
Επίσης προβλέπεται: Κατάργηση της υποχρεωτικής απόλυσης σε ΔΕΚΟ, τράπεζες και δημόσιο, ενιαίο καθεστώς στην απασχόληση συνταξιούχων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, θέσπιση ενιαίου ποσοστού μείωσης των συντάξεων στις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης, απαγόρευση εθελουσίων εξόδων, αναμόρφωση και εφαρμογή νέου ενιαίου καθεστώτος στις αναπηρικές συντάξεις, επίλυση των προβλημάτων στη διαδοχική ασφάλιση, εξίσωση των ορίων ηλικίας ανδρών και γυναικών στο δημόσιο.
Ο υπουργός Εργασίας κ. Λοβέρδος παραδέχθηκε ότι κάποιες από τις προωθούμενες αλλαγές επιβάλλονται και από την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, ξεκαθάρισε ότι θα υπάρχει διαχωρισμός προνοιακών παροχών και δαπανών για συντάξεις, αλλά δεν οριοθέτησε, αφήνοντας ερωτήματα, το ύψος των βασικών συντάξεων και τον τρόπο αναλογικού υπολογισμού της υπόλοιπης –συμπληρωματικής σύνταξης. Παραδέχθηκε δε την ανάγκη επανακαθορισμού των επικουρικών συντάξεων, για τις οποίες ο κ. Στεργίου τονίζει ότι πρέπει να οργανωθούν στη βάση των ατομικών λογαριασμών, στους οποίους δεν έχει θέση το πλαφόν του 20% που είναι σήμερα.
Οι αλλαγές αφορούν μόνο τον ιδιωτικό τομέα και τις ΔΕΚΟ, καθώς θα ακολουθήσουν νομοσχέδια των υπουργείων Οικονομικών, Αμυνας και Προστασίας του Πολίτη για τις παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων, των αστυνομικών και των υπηρετούντων στις ένοπλες δυνάμεις.

ΟΙ ΟΚΤΩ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Εμμεση αύξηση των ορίων ηλικίας για τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και άμεση αύξηση για το δημόσιο τομέα φέρνουν οι προτάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Στόχος είναι να αυξηθεί η μέση ηλικία συνταξιοδότησης μέχρι το 2015, με στόχο να κλείσουν οριστικά οι «πόρτες εξόδου» πριν από το 63ο έτος της ηλικίας. Οι προτάσεις που κλείνουν τις πόρτες για πρόωρη συνταξιοδότηση και οδηγούν σε ενίσχυση των κινήτρων παραμονής στην εργασία» είναι:
1. Απαγορεύεται με νομοθετική παρέμβαση κάθε εθελουσία-πρόωρη συνταξιοδότηση, που ανατρέπει τα δεδομένα του ασφαλιστικού συστήματος, προκειμένου να παράσχει πελατειακές εξυπηρετήσεις σε επιχειρήσεις, κάνοντας ελκυστικότερες τις μετοχές τους στο Χρηματιστήριο ή διευκολύνοντας την ιδιωτικοποίησή τους.
2. Προτείνεται στα συναρμόδια υπουργεία -δεν αφορά στα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Άμυνας- η προσαρμογή των ορίων ηλικίας που προβλέπονται για την υποχρεωτική απόλυση, στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, τα οποία προβλέπονται για τη χορήγηση πλήρους σύνταξης. Σημειώνεται, πως σήμερα στο δημόσιο είναι υποχρεωτική η απόλυση με 35ετία σε ηλικία 58 ετών, ωστόσο η ρύθμιση αυτή αναμένεται να καταργηθεί.
3. Καθιερώνεται κοινό καθεστώς απασχόλησης των συνταξιούχων, είτε αυτοί προέρχονται από το δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό τομέα. Η ρύθμιση περιλαμβάνει τέσσερα σημεία:
-Την αναστολή της σύνταξης όταν ο συνταξιούχος βρίσκεται σε ηλικία κάτω των 55 ετών.
-Την υποχρεωτική ασφάλιση για τη νέα του εργασία (ή και για παράλληλη εργασία, εφόσον είναι παλιός ασφαλισμένος), με προσαυξημένες εισφορές.
-Τη μείωση του ποσού της σύνταξης πάνω από ένα ποσό, για όσο διάστημα διαρκεί η εργασία του συνταξιούχου.
-Την προσαύξηση της σύνταξης για το χρόνο ασφάλισης που έχει διανυθεί μετά τη συνταξιοδότηση.
4. Προτείνεται στα συναρμόδια υπουργεία -εκτός των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Άμυνας- η θέσπιση ενιαίου ποσοστού μείωσης των συντάξεων, στις περιπτώσεις που προβλέπεται χορήγηση μειωμένης σύνταξης κατά 1/200, για κάθε μήνα που υπολείπεται του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με πλήρη σύνταξη. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως κάποιος που αποχωρεί πέντε χρόνια νωρίτερα θα πάρει 30% μειωμένη σύνταξη.
5. Αναμορφώνεται το καθεστώς των αναπηρικών συντάξεων και δημιουργούνται ενιαίοι κανόνες.
6. Θεσπίζεται ενιαίο καθεστώτος για τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
7. Αντιμετωπίζονται οι αδικίες στη διαδοχική ασφάλιση (π.χ. στον υπολογισμό της σύνταξης), κάτι που αναμένεται να διευκολύνει την κινητικότητα στην αγορά εργασίας.
8. Εξετάζεται η προσαύξηση της σύνταξης στις περιπτώσεις που υπάρχει παράλληλη ασφάλιση, με την οποία δεν θεμελιώνεται αυτοτελές δικαίωμα σε άλλο ασφαλιστικό φορέα.
Τρία ασφαλιστικά ταμεία
Στις κυβερνητικές προτάσεις περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η δημιουργία τριών ταμείων (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, αγρότες), ο διαχωρισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος από τον κλάδο υγείας, η καθιέρωση πάγιου συστήματος ρύθμισης των οφειλών και η υπαγωγή της διαχείρισης των διαθέσιμων των ταμείων και του ταμείου αλληλεγγύης γενών σε ένα ενιαίο φορέα.

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΝΟΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ

Ο διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές και η ενίσχυση της αναλογικότητας της σύνταξης οδηγεί τον κάθε ασφαλισμένο να επιλέξει την ακριβή στιγμή της απόσυρσής του από την αγορά εργασίας -μετά από ένα όριο ηλικίας -αλλά στην ουσία να λάβει πολύ μικρή σύνταξη, εάν δεν έχει έναν πλήρη εργασιακό βίο. Εάν κάποιος επιλέξει ν΄ αποχωρήσει στο 60ό έτος της ηλικίας του, έχοντας για παράδειγμα 25 χρόνια δουλειάς, η σύνταξη που θα λάβει με το νέο τρόπο θα είναι χαμηλή, όχι μόνο γιατί εισέφερε για μικρότερο διάστημα στο σύστημα, αλλά και γιατί θα λάβει σύνταξη για μεγαλύτερο διάστημα, σύμφωνα με τη φιλοσοφία της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Δηλαδή, ακόμα και λίγα χρόνια εργασίας δίνουν δικαίωμα σε ένα ποσό, το οποίο όμως για να είναι ικανοποιητικό προϋποθέτει πολλά χρόνια καλά αμειβόμενης εργασίας.
Η νέα δομή του συστήματος, που αποτελεί εφαρμογή του σουηδικού μοντέλου είναι η ακόλουθη:
α. Η βασική σύνταξη αποτελεί το ελάχιστο ποσό, το οποίο καταβάλλεται σε κάθε συνταξιούχο. Η βασική σύνταξη είναι ενιαία για όλα τα ταμεία και καταβάλλεται στο σύνολό της για 35 χρόνια διαμονής στη χώρα. Η βασική σύνταξη για τους ανασφάλιστους χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια, αντίστοιχα με εκείνα που ισχύουν σήμερα, για την απονομή των συντάξεων αυτής της κατηγορίας, από τον ΟΓΑ.
Για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα σε οποιαδήποτε ταμείο, η βασική σύνταξη χορηγείται χωρίς εισοδηματικό κριτήριο. Το ποσό της βασικής σύνταξης καθορίζεται κάθε φορά σε ύψος που προσδιορίζεται επί του συνόλου των δικαιούχων, αφαιρουμένου του ποσού που καταβάλλεται για τους ανασφάλιστους, και αντιστοιχεί στο 1/3 των δαπανών του ασφαλιστικού συστήματος για τις συντάξεις.
β. Η αναλογική, η ανταποδοτική σύνταξη αποτελεί το μέρος της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισης και στις καταβληθείσες εισφορές. Ο εργαζόμενος καθίσταται εγγυητής κάθε ενσήμου του.
O υπουργός απέφυγε να δώσει περισσότερες εξηγήσεις για τη βάση υπολογισμού της αναλογικής, αλλά το πιθανότερο σενάριο αναφέρει ότι θα γίνει με συντελεστές, οι οποίοι θα είναι ιδιαίτερα αυξημένοι για όσους παραμένουν στην αγορά εργασίας από τα 63 χρόνια και πάνω. Πάντως, ο πρόεδρος της Επιτροπής που θα καταθέσει το σχετικό πόρισμα για το ασφαλιστικό, Α. Στεργίου επισημαίνει ότι η βασική σύνταξη, που θα καταβάλλεται στο 65ο έτος της ηλικίας, θα μειώνεται όσο αυξάνεται το ποσό της αναλογικής σύνταξης.
apogevmatini