Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω τη «μανία» που έχει καταλάβει τον κ. πρωθυπουργό, αλλά ακόμη και ορισμένα κορυφαία στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, για την αλλαγή του εκλογικού νόμου και την εισαγωγή του λεγόμενου «γερμανικού» συστήματος. Θέλω να ελπίζω ότι ο σημερινός αρχηγός της Ν.Δ. δεν έχει τις ίδιες απόψεις κι έτσι, κι αν ακόμη το σχέδιο αυτό ψηφιστεί από τη Βουλή, τουλάχιστον να μην ισχύσει στις αμέσως προσεχείς εκλογές.
Πώς όμως θα λειτουργήσει το σύστημα αυτό; Ολόκληρη η χώρα θα διαιρεθεί κατ’ αρχήν σε μονοεδρικές περιφέρειες (π.χ. 180) και οι υπόλοιπες 120 έδρες θα κατανεμηθούν στις 13 σημερινές ή στις 9 αυριανές μείζονες εκλογικές περιφέρειες. Σε κάθε τέτοια εκλογική περιφέρεια θα εκλέγονται, πάντοτε σύμφωνα με τη δύναμη των κομμάτων, τα πρόσωπα εκείνα που θα έχουν τεθεί στις πρώτες θέσεις της λίστας του κόμματός τους. Με άλλα λόγια, δεν θα έχουν ανάγκη σταυρού προτίμησης, αλλά απλώς θα απολαμβάνουν της ευνοίας του αρχηγού τους.
Κύριο επιχείρημα των υποστηρικτών της αλλαγής του εκλογικού νόμου είναι ότι με το νέο σύστημα επιτυγχάνεται η αναβάθμιση του πολιτικού μας δυναμικού, διευρύνεται η δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων και ακόμα εξαλείφεται η πελατειακή σχέση μεταξύ βουλευτή και ψηφοφόρου.
Αρχίζοντας από το τελευταίο, διερωτάται κανείς πώς οι υποστηρίζοντες την άποψη αυτή δεν αντιλαμβάνονται το αυτονόητο, ότι δηλαδή στις μονοεδρικές περιφέρειες η πελατειακή σχέση όχι μόνο δεν συρρικνώνεται, αλλά αντίθετα διογκώνεται.
Ακόμα οι πολυεδρικές θα μπορούσαν.....
, ασφαλώς όχι ευφήμως, να παρομοιασθούν με «ελεύθερη αγορά», στην οποία μπορεί να παρουσιαστούν και εκφυλιστικά φαινόμενα, όπως η εκλογή βουλευτών που έχουν ως μοναδικό προσόν την αναγνωρισιμότητα και την εξωπολιτική δημοτικότητα. Για τα φαινόμενα, όμως, αυτά ευθύνεται η αρχική τους επιλογή ως υποψηφίων σε υψηλές θέσεις και όχι η επακόλουθη «έγκρισή» τους από τους πολίτες. Αντίθετα, με την καθιέρωση των μονοεδρικών, η «ελεύθερη αγορά» μεταβάλλεται σε «μονοπώλιο», ο δε ανταγωνισμός των βουλευτών για την εξασφάλιση ψηφοφόρων πιθανότατα θα εκτραπεί σε σχέση φεουδάρχη και δουλοπάροικου.
Αλλά και το επιχείρημα ότι με το γερμανικό σύστημα διευρύνεται η δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων είναι έωλο. Διότι παρά τις διαδικασίες που θα θεσμοθετηθούν για την επιλογή των προσώπων, που θα καταλάβουν τις υψηλότερες και κατά συνέπεια τις εκλόγιμες θέσεις στις λίστες, είναι βέβαιο ότι ο πρόεδρος του κόμματος θα είναι εκείνος που θα κάνει την τελική επιλογή, αφού ακόμη η δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων στη χώρα μας, παρά τα όσα λέγονται, βρίσκεται και θα βρίσκεται για πολλά χρόνια ακόμα σε σπαργανώδη κατάσταση.
Και έτσι καταλήγουμε ο αρχηγός να ελέγχει όχι μόνο τους υποψήφιους των μονοεδρικών περιφερειών, αλλά και εκείνους που θα τεθούν σε εκλόγιμες θέσεις στις λίστες των περιφερειών. Ο αρχηγός θα μεταβληθεί σε απόλυτο και ανεξέλεγκτο άρχοντα. Ετσι, από την παντοδυναμία του λαού οδηγούμαστε στη μονοκρατορία του αρχηγού.
Κατά τ’ άλλα, φυσικά δεν έχω την πρόθεση να υποστηρίξω ότι ο νόμος που ψηφίσθηκε προ τριετίας από την προηγούμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι ο βέλτιστος και ο πλέον δημοκρατικός. Ασφαλώς και αυτός υπαγορεύθηκε από κομματικές σκοπιμότητες και προβλέψεις, οι οποίες, όμως, συχνότατα ανατρέπονται από τη λαϊκή ετυμηγορία. Ασφαλώς, λοιπόν, είναι χρήσιμες και αναγκαίες μερικές τροποποιήσεις του.
Οπως π.χ. θεωρώ αναγκαίο και επιβεβλημένο το «σπάσιμο» των μεγάλων εκλογικών περιφερειών σε μικρότερες. Π.χ. είναι αδιανόητο η Β΄ εκλογική περιφέρεια της Αθήνας να εκλέγει 42 βουλευτές. Κατά τη γνώμη μου, όλες οι μεγάλες εκλογικές περιφέρειες της χώρας πρέπει να περιορισθούν στο να εκλέγει η καθεμία 8 έως 10 βουλευτές.
Εκείνο το οποίο με παρεκίνησε να διατυπώσω με το κείμενο αυτό τις απόψεις μου είναι ότι επιτέλους ο εκλογικός νόμος πρέπει να πάψει να είναι «γαϊτανάκι» στα χέρια της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας.
* O κ. Ι. Μ. Βαρβιτσιώτης είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, τ. υπουργός.
kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου